Waarom Topicale Zalven en Crèmes?

Er zijn een aantal topicale (plaatselijk op de huid) middelen zowel op voorschrift als vrij verkrijgbaar, waarvan velen beweren dat ze de symptomen verlichten, het uiterlijk van littekens verbeteren en wondgenezing versnellen. Topische therapieën hebben het voordeel dat ze gemakkelijk te gebruiken zijn, gemakkelijk verkrijgbaar zijn en de crème-ingrediënten rechtstreeks op het litteken inwerken. Patiënten beslissen gewoonlijk zelf welk topicaal middel ze moeten gebruiken (misschien op basis van mond-tot-mondreclame) in plaats van aanbevelingen te krijgen van een littekenspecialist. Zalven zijn meestal niet effectief als een op zichzelf staande behandeling, maar dienen gecombineerd te worden met andere therapieën. Hier vindt u informatie over veelvoorkomende crèmes:

Aloë Vera (Alhydran®)

Alhydran is een crème op basis van aloë vera waarvoor genoeg bewijs is dat de hydratatie van littekens aanzienlijk verbetert. Roodheid wordt ook verminderd. Niet alle crèmes op basis van aloë vera zijn gelijk en geven mogelijks niet dezelfde resultaten. Effectieve aloë vera-crèmes kunnen bijzonder nuttig zijn voor droge littekens.

Imiquimod 5%

Imiquimod regelt de immuunrespons en wordt gebruikt voor de behandeling van wratten, basaalcelcarcinoom en door de zon veroorzaakte verhoorning van de huid (zonneschade). Imiquimod verhoogt de collageenafbraak en vermindert de collageenproductie, dit kan littekenvorming tegengaan. De crème wordt gedurende 8 weken na de operatie één maal om de twee nachten aangebracht.
Mogelijke bijwerkingen die zijn gemeld:

  • Irritatie
  • Hyperpigmentatie (te veel pigment in de huid)
Aanbevolen voor:

  • Overmatige littekengroei (keloïd)

Mitomycine C

Mitomycine C is een antibioticum gebruikt bij tumoren. Het remt de DNA-synthese en celwoekering. Het wordt gebruikt om terugkeer van keloïde littekens na een operatie te voorkomen. De crème (1 mg/ml) wordt aangebracht gedurende 2-4 minuten na excisie (verwijdering) van de overmatige littekengroei.
Aanbevolen voor:

  • Overmatige littekengroei (keloïd)

Ui Extract (Contractubex® – Mederma®)

Ui-extract heeft antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen; het vermindert de woekering van fibroblasten (belangrijkste huidcellen) en heeft een verbeterde collageenorganisatie van de lederhuid aangetoond in littekens bij dieren.
Indicaties voor het gebruik van uienextract:

  • Brandwonden van volledige en gedeeltelijke dikte
  • Hypertrofische littekens
  • Keloïde littekens

Groene Thee

Groene thee (Camellia sinensis) bezit eveneens antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen. Aangenomen wordt dat de plaatselijke toepassing beschermt tegen UV-straling. Momenteel zijn alleen positieve effecten op acne en erytheem (roodheid) gevonden. Er is geen bewijs voor ander gebruik van deze crème voor littekens.

Vitamine E

Vitamine E wordt vaak gebruikt in cosmetica producten en vochtinbrengende crèmes en wordt vaak aanbevolen door artsen en therapeuten vanwege de waargenomen antioxiderende eigenschappen. Slechts 2 onderzoeken die tot nu toe bij mensen zijn uitgevoerd, hebben vitamine E-crème onderzocht. Een studie liet positieve resultaten zien bij het voorkomen van littekens na een operatie bij kinderen. De andere studie (inclusief alleen volwassenen) liet geen verschil zien op het gebied van littekenpreventie. In wezen is er momenteel weinig bewijs over het voordeel van vitamine E-crème bij littekenbehandeling.
Mogelijke bijwerkingen na gebruik van Vitamine E:

  • Contacteczeem
  • Toename van jeuk/uitslag (vroeg gebruik)

Centella Asiatica

Centella Asiatica is het hoofdbestanddeel van Trofolastin® en is een ingrediënt dat wordt gebruikt om zwangerschapsstriemen (striae)) te behandelen. Het kan enzymen remmen die zowel collageen afbreken als de snelheid verhogen waarmee collageen wordt geproduceerd. De verhoogde aanmaak van collageen komt de huidverstrakking en stevigheid ten goede. Wanneer toegepast in de juiste dosering zijn er geen nadelige effecten bekend.

Tretinoïne (retinoïnezuur)

Tretinoïne wordt vaak gebruikt voor de behandeling van acne en striae. Aangenomen wordt dat het de woekering van huidcellen remt. Een review identificeerde 4 onderzoeken die een vermindering van de lengte en de breedte van striae meldden bij toepassing van tretinoïne. Voor striae wordt het alleen gebruikt voor de behandeling na de zwangerschap, omdat bekend is dat het schadelijk is voor de foetus bij zwangere vrouwen. Tretinoïne is al meer dan 40 jaar een standaardbehandeling voor acne. Huidirritatie door het gebruik van tretinoïne is een mogelijk nadelig effect.

Bio Oil®

Bio-Oil® wordt door de fabrikanten aanbevolen voor het verbeteren van het uiterlijk van littekens, zwangerschapsstriemen (striae) en een ongelijkmatige kleur. Twee gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken beoordelen de werkzaamheid van Bio-Oil® bij het verbeteren van striae. Deze onderzoeken worden echter enkel vermeld op de website van het bedrijf, maar de volledige details en resultaten van het onderzoek zijn niet beschikbaar.

Hydrochinon + Azelaïnezuur

Hydrochinon is een actueel bleekmiddel en wordt vaak gebruikt om hyperpigmentatie te behandelen bij personen met een donkere huidskleur. De behandeling is effectief en de resultaten zijn doorgaans zichtbaar binnen 8-12 weken. De crème werkt door ontstekingen te verminderen en de productie van melanine te verminderen. Een testpleister wordt aanbevolen op een klein gebied met hyperpigmentatie voordat het in het algemeen wordt aangebracht. Azelaïnezuur is een alternatief voor hydrochinon en moet gedurende 16 weken tweemaal daags worden aangebracht.
Gemelde mogelijke bijwerkingen zijn:

  • Hypopigmentatie (de huid ziet er lichter uit in dit gebied) van de omliggende huid
  • Contactdermatitis (huidirritatie)
Geïndiceerd voor:

  • acne littekens
  • gepigmenteerd litteken

Zonbeschermingsfactor (ZBF) cremes

Voor alle littekens en pas genezen wonden is het erg belangrijk om een crème met een hoge zonbeschermingsfactor te gebruiken voor elk gebied dat wordt blootgesteld aan de zon.  Bescherming tegen de zon helpt voorkomen dat het geblesseerde gebied een donkerdere kleur krijgt (hyperpigmentatie). Deze verkleuring is niet hetzelfde als een kleurtje en kan permanent blijven. Dit wordt veroorzaakt door de ontregeling van de melanocyten (pigmentcellen) in het geblesseerde gebied bij blootstelling aan de zon.

Gebruikt voor

Atrofisch litteken | Brandwondenlitteken | Dikte | Droogte | Horizontale keloïde | Jeuk | Lineair litteken | Pigmentatie | Pijn | Plooibaarheid | Roodheid | Verticale keloïde